Nowieczek

Wieś położona 5 km na północny wschód w linii prostej od Dolska przy Jeziorze Nowiec, zwanym Błażejewskim. Wieś rozciąga się na długości około 4 km. Układ przestrzenny miejscowości Nowieczek to wielodrożnica. Występuje tu zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Zagrody położone są wzdłuż drogi powiatowej nr 4085 i wzdłuż dróg gminnych, nie stanowią zwartej zabudowy.

Pierwsze zapisy dotyczące miejscowości pochodzą z 1371 r. Wtedy Nowieczek należał do Jana i Wyszoty Nowieckich. Ówczesna nazwa to Nowiec. W XV w. właścicielami majątku byli m.in. Paweł Chlebowski, Katarzyna Chwałka, Piotr Kiełbasa – kanonik katedry poznańskiej i notariusz królewski, Klara Przylepka i Beata Świękocka. Do końca XVI w. dziedzicami Nowieczka byli Nowaccy i Włościejewscy. Na początku XIX w. właścicielami byli Wierzbińscy, od których w 1845 r. majątek nabył Faustyn Haak. Od 1881 r. właścicielką folwarku była Florentyna z Jonemanów Parczewska. Posiadłość liczyła 599 ha wraz z cegielnią. W latach późniejszych folwark zmniejszał swój areał i został rozparcelowany. Następnie przejęli go niemieccy gospodarze urzędujący we wsi do końca II wojny światowej.

Z czasów, gdy właścicielem była Florentyna Parczewska pochodzi dworek z XIX w. z przyległymi do niego: oborą, stodołą (1881 r.) i stajnio-oborą (1877 r.) – wszystko położone w otoczeniu parku krajobrazowego, gdzie głównym okazem jest lipa drobnolistna. Z tego okresu zachowały się do dziś czworaki z 2 połowy XIX w. i pozostałości cmentarza ewangelickiego. Cmentarz usytuowany jest na skraju lasu przy drodze do leśniczówki Włościejewki.

Czworak w wiosce (pierwszy budynek po prawej stronie)
Czworak w wiosce (pierwszy budynek po prawej stronie)

W Nowieczku – przy skrzyżowaniach dróg – znajdują się 3 krzyże. Ich postawienie datuje się na okres przed II wojną światową. Najcenniejszym zabytkiem jest figura Matki Boskiej z 1891 r. ufundowana przez Florentynę Parczewską, hrabinę i właścicielkę folwarku w Nowcu. Jak wynika z opowiadań mieszkańców, figura została zniszczona przez Niemców i dopiero po wojnie w 1946 r. została odbudowana, a gruntowny jej remont przeprowadzono w 2009 r.

Z Nowieczka pochodzi pamiętnikarz Jakub Wojciechowski. Jego „Życiorys własny robotnika”, napisany charakterystycznym językiem gwarowym wsi wielkopolskiej, uzyskał w 1922 r. pierwszą nagrodę w konkursie Instytutu Socjologicznego w Poznaniu.

Nowieczek posiada kilka budynków z XIX w., które zalicza się do zabytków. Do dnia dzisiejszego zachowały się czworak z drugiej połowy XIX w. (obecnie są tu mieszkania) oraz dworek z budynkami gospodarczymi z 1881 r. wraz z przyległym parkiem. W parku rośnie pomnikowy okaz lipy drobnolistnej.

Nowieczek to typowa wieś rolnicza z przeważającą produkcją trzody chlewnej i bydła opasowego.

We wsi Nowieczek znajduje się świetlica, plac zabaw oraz boisko sportowe.

Budynek świetlicy wiejskiej
Budynek świetlicy wiejskiej

Źródła tekstu:

  • Zbigniew Szmidt, Atrakcje turystyczne ziemi śremskiej
  • Zdzisława Dłużak, Dolsk moje miasto

Zdjęcia: Sołectwo Nowieczek